Przyjmuje się, że nazwa Bielawa wywodzi się od słowiańskiej nazwy potoku (biela, bila – biała). Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bielawie pochodzi z roku 1288. Wtedy zakończył się długoletni spór między biskupem Wrocławia Tomaszem II Zarembą, a księciem wrocławsko-krakowskim Henrykiem IV Prawym o wyjaśnienie wzajemnych stosunków między kościołem a państwem. Ustępując w sporze, książę sporządził akt powołujący fundację przy kościele św. Krzyża we Wrocławiu, który jednocześnie obdarował ją między innymi 48 dużymi łanami czynszowymi we wsi Biela.

Panorama z Łysej Polany
Wydarzeniem, które wpisało Bielawę do podręczników historii był krwawo stłumiony bunt tkaczy w 1844 r., opisany przez noblistę Gerharta Hauptmana. Rozwój Bielawy był ściśle związany z tkactwem. Początki tego przemysłu w Bielawie sięgają XVIII w., kiedy to powstały pierwsze manufaktury.
Rozbudowa w XIX w. fabryk i budownictwa towarzyszącego spowodowała znaczny przyrost liczby ludności przemysłowej. W efekcie w 1924r. nadane zostały Bielawie prawa miejskie.
Po II wojnie światowej Bielawa, jak i cały Dolny Śląsk została przyłączona do terytorium Polski. 23.06.1945 r. powołano pierwszego polskiego burmistrza. Obecnie Bielawa to samodzielna gmina miejska wchodząca w skład powiatu dzierżoniowskiego.

Marktplatz Bielawa
źródło: UM Bielawa